فشردۀ زنده‏گینامۀ مهرآیین

 الحاج عبدالفیاض مهرآیین برمکیان فرزند ملامحمد سلیم نویسنده، پژوهشگر، مترجم، روزنامه نگار وشاعر به تاریخ دهم اکتوبر 1959 در دهکدۀ عبدالملک برمکی در ولسوالی (شهرستان) خرم و سارباغ ولایت سمنگان در یک خانوادۀ متدین و اهل علم دیده به جهان گشوده است. پدرش ملامحمد سلیم و پدر کلانش ملاسعید اداره و تدریس مدرسه، امامت جماعت، رهبری قوم و منطقۀ شان را به صورت دوامدار از نسلهای پیشین شان به ارث گرفته و بیشترین با سوادان روستاهای خرم تا سه چهاردهه پیش آموزش خویش را از آنان فرا گرفته بودند شجرۀ خانوادۀ برمکیان به تبار مشهور تاجیک آل برمک می رسد که سده های متوالی بانی و متولی مزداکدۀ نو بهار بلخ بودند آنان بعد از تشرف به دین مبین اسلام در دربارهای خلافت دمشق و بغداد سمت وزارت اعظم را داشته در ایجاد بیت الحکمه ها، دانشگاهها، آبادانی شهرها، ترویج و توسعۀ دانش، تشکل و رشد تمدن و ثقافت اسلامی نقش بزرگ و بنیادی ایفا نموده، در جودوسخا و ادب پروری معروف بوده و طی سده های طولانی به آنان مثل زده شده است. چنانکه حضرت شاه نعمت الله ولی، عارف و شاعر مشهور قرن هشتم هجری میگوید:  

برای خواندن ادامه این مطلب کلیلک کنید!

آوازۀ ما گــــــرفت عـــالم -  چون جودوسخــــای آل برمک 

در عهد هارون الرشید خلیفۀ نامور عباسی برمکیان چنان محبوب بودند که یحیی بزرگ آنان نخست وزیر(صدراعظم) بوده و فرزندان او محمد، فضل، جعفر، و غیره هر کدام مقامات بلند دولتی و فرمانروایی سرزمین های گسترده را داشتند و محبوبیت شان نزد خلیفه تا بدانجا بود که هارون الرشید جعفر برمکی را مانند برادر دوست داشت و خواهر زیبا و محبوبش "عباسه" را به حبالۀ نکاح او در آورده بود البته بعدها به اثر سعایت معاندان هارون الرشید از ترس محبوبیت روز افزون برامکه به قتل بزرگان آنان اقدام کرد که بقیة السیف شان از جمله عبدالملک برمکی (فرزند جعفر برمکی و عباسۀ عباسی) واپس به بلخ باز گشته و در درۀ خرم سمنگان و روستای برامک (برامغ) سینا شهرک (سانچارک) که از توابع بلخ بود اقامت گزیدند که امروز اکثر باشندگان آن دیار از اعقاب همان برمکیان استند.

آقای فیاض مهرآیین نیز از همان خانواده بوده، دانشدوستی و ادب پروری را از نیاکان به ارث گرفته است. وی علوم دینی رانزد پدر و علمای روستای زادگاهش و آموزش رسمی را در دبستان خرم فرا گرفته و آموزشهای عالی را در انستیتوت نفت و گاز مزاشریف، دانشسرای علوم اجتماعی کابل و فرهنگستان علوم سیاسی بلغاریا به پایان رسانیده و فعلاً نیز مصروف آموزش غیابی در دورۀ کارشناسی ارشد در دانشگاه پیام نور جمهوری اسلامی ایران است.

او به ترتیب مهندس در بخش مطالعات علمی نفت و گاز شمال و کارخانه های کود و برق مزار شریف (1358- 1359هــ- خ)، استاد انستیتوت نفت و گاز مزارشریف (1359- 1361 هــ- خ) رئیس فرهنگ و آموزش کمیتۀ ولایتی وقت که مسوؤلیت رهبری بخشهای فرهنگی، معارف و امور دینی ولایت بلخ را به عهده داشت (1361- 1364 هــ- خ)، والی سمنگان (1364-1366)، معاون اول کمیتۀ ولایتی بلخ و متصدی رهبری امور فرهنگی، دینی و معارف ولایت بلخ  و زون شمال (1366-1371 هــ- خ)، مهندس مطالعات علمی تفحص نفت و گاز شمال (1371)، معین اداری و ارگانهای محلی وزارت امور داخلۀ دولت اسلامی افغانستان(1376- 1380 هــ- خ) بوده است.

موصوف در طو ل سالهای کار خویش، خدمات شایانی را به فرهنگ کشور به ویژه ولایت بلخ انجام داده است و در تأسیس  انجمنهای نویسنده گان بلخ، اتحادیه های روشنفکران ایجاد گر، ژورنالیستان، کانون فرهنگی مولانا و روز نامه نگاران آریانا نقش فعال داشته عضو گروههای موسسان این نهاد ها بوده است. وی در دورۀ حاکمیت جنبش طالبان، مدتی را در خارج به سربرده است.

مهرآیین در دوره های خدمتش به حیث متصدی امور فرهنگی بلخ و زون شمال ابتکارات مفیدی را برای توسعۀ فرهنگی ولایت بلخ از جمله ایجاد نهضت بازسازی مکاتب به کمک موسسات دولتی و خصوصی به میان آورد که در نتیجه در سالهای 1366 تا 1370 در حدود شصت باب مکتب در ولایت بلخ ترمیم و یا جدیداً اعمار شدند وی عین برنامه را در سالهای 1364 تا 1366 در ولایت سمنگان نیز به راه انداخته و در آنجا بود که به خاطر تحقق موفقانۀ برنامه آشتی و مصالحۀ ملی شهرت یافت و بارها تقدیر شد.

از کارهای ارزشمند مهرآیین ارایۀ طرح ایجاد دانشگاه بلخ به مقامات دولتی وقت در سال 1362 است که به این منظور در پای نامه یی که خود نوشته بود صدها امضا را جمع آوری وبه مرکز فرستاد، در آن وقت به غیر از ننگرهار در هیچ ولایت دانشگاه وجود نداشت و تصور هم نمی شد که چنین نهاد در ولایات دیگر ایجاد شود، اما مهــرآیین مبـــارزه اش را ادامه داد تا اینکه تحت ریــاست وی کمیسون دولتی تأسیس دانشگاه بلخ با عضویت داکترعبدالمجید نباتی معین وزارت تحصیلات عالی و فضل احمد شبگرد معاون اول والی بلخ در اواسط سال 1366 ایجاد شد و تا ختم همان سال با تلاش شبا روزی و مبتکرانۀ شان زمینۀ تأسیس و گشایش دانشگاه بلخ و دانشکدۀ طب ابن سینای بلخی در شهر مزارشریف مساعد گردید در (       ) حوت 1366 دانشگاه بلخ توسط کشتمند صدراعظم وقت طی یک محفل با شکوه افتتاح شدکه گردانندگی و سازماندهی آن را آقای فیاض مهرآیین به عهده داشت. در پذیریش و حمایت از این ابتکار آقای مهرآیین، چند تن از مقامات فرهنگی آن زمان به ویژه آقای نجم الدین کاویانی وکیل ولایت بلخ د رولسی جرگه، آقای کشتمند صدراعظم  وقت و داکتر عبدالواحد سرابی وزیر تحصیلات عالی سهم جدی داشتند. خوشبختانه دانشگاه بلخ با همه دشواری ها در آن زمان ایجاد شد و سر آغازی برای تأسیس مؤسسات مشابه د رولایات دیگر گردید، در نتیجۀ این خدمت تا امروز هزاران جوان ولایات شمال و حتی ولایات دیگر به تحصیلات عالی نایل آمده،و در راه ایجاد تعادل و ظرفیت بزرگ کادرهای ملی کشور گامهای سترگی برداشته شد.

مهرآیین در سال 1383 هــ- خ در نخستین انتخابات ریاست جمهوری، کاندیدای معاونیت ریاست جمهوری بود که تیم شان با کسب بیش از یک ملیون رأی مقام سوم را در سطح کشور به دست آورد. وی در سال 1384 هــ- خ بعد از سپری نمودن موفقانه آزمون رقــــابتی اصــلاحات اداری، به حیث رئیس دفتر مقام ولایت بلخ برگزیده شد . مهـــــرآیین افزون برسمتهای رسمی دولتی به حیث شخصیت فرهنگی در مجامع متعدد ملی و بین المللی شرکت ورزیده، عضو شورای مرکزی و دبیر کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو و گردانندۀ نشریه ها و مجلات راه، ندای اسلام، صبح امید، راه ابریشم، حجت، رنا، و دیالوگ عضو هیأتهای تحریر نشریه های اندیشه، همبستگی، فرهنگ آریانا، به سوی آینده و غیره بوده است. وی در سمت ریاست دفتر مقام ولایت بلخ نیز به خدمات فرهنگی اش ادامه داده از جمله در نگارش سنگنبشته های آبدۀ فرهیخته گان بلخ و بنای یاد بود حکیم فردوسی در شهر مزارشریف برگزاری و گرداننده گی مراسم با شکوه جشن های نوروزی در جوار آرامگاه شاه ولایتمآب حضرت علی (ک) در مزارشریف به ویژه سازماندهی نوروز 1388 هــ- خ (5688 آریایی جمشیدی) که اولین بار به شکل بین المللی تدویر یافت  سهم اساسی داشته است. دو مجموعه از سروده های مهرآیین به نامهای "آذریون" و " آیینۀ مهره" و یک اثر پژوهشی به نام "ویژه گیهای ادبی کشف الاسرار" به چاپ رسیده، چندین اثر پژوهشی وعلمی دیگر آماده چاپ دارد همچنان از موصوف صدها مقالۀ علمی، ادبی وپژوهشی و سروده های گوناگون در مطبوعات داخلی و خارجی انتشار یافته است.

مآخذ:

1-      دانشنامۀ ادب فارسی (ادب فارسی در افغانستان) جلد سوم، سازمان چاپ و انتشارات  وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم، بهار 1381 صص 786 و 1197

2-      تاریخ ادبیات بلخ، تألیف صالح محمد خلیق، چاپ کابل، ص 540

3-      مشاهیر سمنگان تألیف، محسن حسن .

4-      نکته های ادبی تفسیر کشف الاسرار، نشر انجمن نویسنده گان بلخ، نوروز 1388 هــ- خ

5-      کلکسیون ماهنامۀ راه، نشریۀ انجمن نویسنده گان بلخ، سال 1384 هــ- خ

6-      بلخ در سده های تاریخ، پوهندوی عبدالعزیز عظیمی، چاپ رسالت، شهر مزارشریف، 1386 هــ- خ، ص 107

7-      تاریخ آل برمک، چاپ اکادمی علوم جمهوری افغانستان

8-      دایرة معارف آریانا